Rząd federalny proponuje zasadniczą zmianę w dystrybucji środków pochodzących z Federacji ds. alokacji rachunków (FAAC).
Zostało to ujawnione przez Taiwo Oyedele, przewodniczącego prezydenckiej Komisji ds. Polityki Fiskalnej i Reform Podatkowych, w oświadczeniu na swoim koncie X (dawniej na Twitterze).
Oyedele ujawnił, że rząd federalny otrzyma jedynie 10 procent całkowitej alokacji FAAC, podczas gdy stany i samorządy lokalne otrzymają łącznie 90 procent.
Oznacza to drastyczne odejście od dotychczasowej formuły podziału, która przyznaje 52,68 proc. rządowi federalnemu, 26,72 proc. stanom i 20,60 proc. samorządom lokalnym.
Zgodnie z nową propozycją – wyjaśnił Oyedele – formuła podziału dla stanów i samorządów miałaby zawierać klauzulę mówiącą, że 60 proc. ich udziału będzie opierać się na zasadzie derywacji. W praktyce oznacza to, że jeśli N100 będzie dostępny do dystrybucji od FAAC: rząd federalny przyjmie N10, wszystkie 36 stanów podzieli się N36 po równo, a N54 będzie dystrybuowane w oparciu o pochodzenie, faworyzując stany o większym generowaniu zasobów.
Ta zmiana formuły podziału wpisuje się w szersze reformy mające na celu wyeliminowanie licznych „uciążliwych podatków” i usprawnienie procesu poboru podatków. Oyedele zauważył, że rząd federalny musiał pójść na to ustępstwo, aby przekonać stany do wprowadzenia scentralizowanego i bardziej wydajnego systemu poboru podatków.
„Nowe podejście nie tylko upraszcza pobór podatków, ale także kładzie podwaliny pod federalizm fiskalny, dając stanom i samorządom lokalnym większą autonomię w zakresie swoich dochodów” – powiedział Oyedele.
Pozostają jednak pytania, czy rząd federalny obniży także część podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT), który tradycyjnie pobierany jest przez stany. Oyedele zwrócił uwagę, że rząd federalny od dawna dąży do scentralizowania poboru podatku PIT, który, jego zdaniem, mógłby wygenerować do 50 bilionów N rocznie, zapewniając rządowi federalnemu 5 bilionów N w ramach nowej zasady 10%.
Tymczasem rząd federalny planuje w większym stopniu polegać na źródłach dochodów generowanych wewnętrznie (IGR) z ministerstw, departamentów i agencji (MDA).
Oyedele zauważył, że MDA już generują dla rządu prawie 1 bilion N miesięcznie, co oznacza znaczny potencjał wzrostu po wyeliminowaniu istniejących luk prawnych i wycieków.
Proponowane reformy stanowią odważny krok w kierunku decentralizacji poboru dochodów i promowania bardziej zrównoważonej struktury budżetowej w Nigerii. Powodzenie tych reform będzie jednak zależeć od sposobu ich wdrożenia i tego, czy kluczowym zainteresowanym stronom uda się osiągnąć konsensus w sprawie nowych ram dystrybucji.
Pełny wpływ proponowanej zmiany podatków będzie prawdopodobnie ściśle monitorowany w nadchodzących miesiącach w miarę kontynuowania dyskusji między rządem federalnym a innymi szczeblami władzy.
