Bangkok, Tajlandia – Wanitcha Amkham przez cały tydzień zmienia swoje stoisko z roti pomiędzy targami żywności w stolicy Tajlandii, sprzedając smażone na patelni ciasto, które zostało udoskonalone według przepisów przekazywanych z pokolenia na pokolenie.
Amkham jest muzułmanką i jej roti, nadziewane nadzieniem takim jak banan, ser, kurczak i cebula, są halal.
Przez lata handlując na ulicach Bangkoku, w którym dominują buddyści, zyskała wierną rzeszę fanów wśród muzułmańskich pracowników biurowych, studentów i turystów.
Jednak ostatnio Amkham zaniepokoiło się, że inni sprzedawcy uliczni nadużywają etykiety halal, aby zwabić niczego niepodejrzewających klientów.
„Pewnego razu moje stoisko znajdowało się obok stoiska ze smażonymi kalmarami” – powiedział Al Jazeerze 39-letni sprzedawca uliczny.
„Widziałem na straganie znak halal, ale sprzedawca kupił jedzenie z dodatkiem wieprzowiny i zjadł je, po czym wrócił do sprzedaży kałamarnic bez odpowiedniego oczyszczenia. Zapytałem go, dlaczego to zrobił, a on odpowiedział, że znak halal pomógł przyciągnąć więcej klientów. Powiedział również, że zwrócenie się do władz o logo z certyfikatem halal było zbyt skomplikowane”.
Tajlandia liczy, że jej rozwijający się przemysł halal zapewni impuls dla jej gospodarki opartej na turystyce, która z trudem odbiła się od pandemii Covid-19 tak szybko, jak wielu jej regionalnych odpowiedników.
Ambicje Bangkoku zależą jednak od zaufania krajów muzułmańskich i gości, twierdzą analitycy, które może zostać zagrożone przez podrabiane produkty halal i luki w certyfikacji na nieformalnych rynkach.
W lipcu rząd Tajlandii przedstawił branżowy plan działania halal, mający na celu promowanie tajskich produktów i podnoszenie standardów branżowych.
Najważniejszym elementem czteroletniego planu, który oczekuje na ostateczne zatwierdzenie, jest utworzenie „doliny halal” do produkcji towarów halal, która – jak sugerują urzędnicy – mogłaby być zlokalizowana w najbardziej na południe wysuniętych prowincjach Tajlandii, w których większość stanowią muzułmanie.
„Siła Tajlandii leży w sektorach żywności, napojów i rolnictwa. Ale Malezja, która od dawna promuje się jako centrum halal, zyskała większą wiarygodność i uznanie na rynku Bliskiego Wschodu, ponieważ jest krajem muzułmańskim” – powiedział Aat Pisanwanich, ekspert ds. ekonomii międzynarodowej i doradca Intelligent Research Consultancy Co Ltd. Al Jazeera.
„Zdobycie takiego zaufania i uznania dla swojego napędu piasty halal zajęłoby Tajlandii dużo czasu”.
Według danych rządowych opublikowanych w lutym w Tajlandii działa obecnie około 15 000 firm, 166 000 produktów i 3500 restauracji posiadających certyfikat halal.
Po Malezji i Indonezji kraj ten jest trzecim co do wielkości eksporterem do krajów Organizacji Współpracy Islamskiej (OIC) w Azji Południowo-Wschodniej.
Według danych rządowych w ciągu pierwszych ośmiu miesięcy 2023 r. tajlandzki eksport halal na rynek OIC, w tym cukru, ryżu i mrożonego kurczaka, osiągnął około 4,1 miliarda dolarów.
Chociaż szacuje się, że 93 procent Tajów to buddyści, wysiłki kraju mające na celu zarabianie na rosnącym popycie na towary halal podążają śladami innych krajów o małej populacji muzułmańskiej.
Według rocznego raportu OIC Halal Economy Report za rok 2022 kraje spoza OIC, w tym Brazylia, Chiny, Indie i Stany Zjednoczone, są największymi eksporterami produktów halal na rynek i odpowiadają za ponad 80 procent importu.
Raport OIC przewiduje, że do roku 2060 populacja muzułmanów wzrośnie do trzech miliardów, co będzie stanowić około 30 procent światowej populacji.
„Tajlandia jest centrum dostaw” – powiedział Al Jazeerze Fuad Gunsun, wiceprezes Tajskiego Stowarzyszenia Handlu Muzułmańskiego.
„Tajlandia jako centrum halal oznacza, że produkcja odbywa się tutaj z wykorzystaniem naszych dostaw, aby zwiększyć konkurencyjność tych samych produktów, które mogą być również wytwarzane w krajach muzułmańskich, takich jak na przykład Malezja”.
Gunsun powiedziała, że jedzenie uliczne często nie spełnia wymogów certyfikacji halal z powodu „braku zrozumienia”, co może mieć wpływ na postrzeganie kraju jako przyjaznego dla muzułmańskich gości.
W najnowszym rankingu Mastercard-Crescentrating Global Muslim Travel Index Tajlandia plasuje się wśród „wiodących” kierunków przyjaznych muzułmanom w kategorii non-OIC i na piątym miejscu wśród kierunków non-OIC ogółem, po Singapurze, Wielkiej Brytanii, Tajwanie i Hongkongu
„Tajlandia przez lata podejmowała wspólne wysiłki, aby przyciągnąć muzułmańskich podróżników” – odnotowali autorzy indeksu w towarzyszącym raporcie.
„Udostępniając żywność halal, będąc pionierem w zakresie produktów konsumenckich halal i wykorzystując znaczną liczbę społeczności muzułmańskich” – czytamy w raporcie, kraj zapewnił, że żywność halal jest „powszechnie dostępna, szczególnie w ważnych punktach turystycznych”.
„W Pratunam [Bangkok’s wholesale shopping area]Jeśli operatorzy nie będą sprzedawać żywności halal, liczba ich klientów, którymi są głównie turyści, może zostać zmniejszona o połowę” – stwierdził Gunsun.
„Kiedy turyści przybywają do Tajlandii, pokładają zaufanie w tym kraju w zakresie kontroli. Większość muzułmańskich turystów jest ostrożna, jeśli chodzi o jedzenie uliczne, ale czasami zdarza się to również w centrach handlowych”.
Gunsun stwierdził, że niektóre duże firmy spożywcze, w tym popularne sieci fast foodów, nie zainwestowały w opcje halal.
„Na przykład niektóre sieci sklepów ze smażonymi kurczakami mogą uznać, że jest to inwestycja nieekonomiczna. Jednak jeśli chodzi o korzyści gospodarcze, jest to całkowicie błędne, szczególnie gdy Tajlandia chce być najpopularniejszym krajem turystycznym” – stwierdził.
Saha Farms, główny eksporter kurczaków, należy do firm, które podjęły wysiłki w celu uzyskania certyfikatu halal.
Jednakże firma dopiero niedawno weszła na Bliski Wschód ze względu na pewne wymogi halal w regionie, powiedział Jaruwan Chotitawan, prezes Saha Farms Group ds. sprzedaży zagranicznej i marketingu.
„Nasze zakłady posiadają krajowy certyfikat halal, ale przeszły także audyty przeprowadzane przez zespoły z Malezji i Bliskiego Wschodu” – Chotitawan powiedział Al Jazeera.
„Zamierzamy w tym roku wzmocnić naszą markę halal, czyniąc ją częścią naszego podejścia marketingowego, szczególnie na Bliskim Wschodzie” – powiedziała.
Dla wielu tajskich eksporterów certyfikacja halal stała się niezbędnym znakiem akceptacji umożliwiającym dotarcie do klientów.
Halal.co.th, strona internetowa zarządzana przez Biuro Centralnej Rady Islamskiej Tajlandii, zawiera listę tysięcy tajskich produktów halal, począwszy od suplementów po pastę chili, kulki rybne, mleko migdałowe i gumę balonową.
Gunsun powiedział, że Tajlandia mogłaby się uczyć na konkurencyjności Malezji w produkcji nieżywnościowych produktów halal, takich jak kosmetyki i odzież.
„Malezja również w dużym stopniu koncentruje się na studiach biznesowych halal, podczas gdy w Tajlandii jest to opóźnione” – powiedział.
Gunsun przyznała jednak, że opłaty za uzyskanie certyfikatu halal mogą wydawać się wysokie w przypadku małych firm, takich jak uliczni sprzedawcy żywności.
„Ale kiedy sprzedawcy pobierają tabliczkę z Internetu i umieszczają ją na swoim stoisku, jest to fałszywa reklama i podlega karze” – stwierdził.
Według Komisji ds. Islamu w Bangkoku certyfikacja halal zaczyna się od 10 000 bahtów (300 dolarów) w przypadku małych operatorów i obejmuje między innymi dodatkowe opłaty za kontrole okresowe, przedłużenie certyfikatu i dokumentację.
„Posiadanie certyfikatu halal jest wskazane” – powiedział Pisanwanich, „ale Tajlandia nie może z dnia na dzień wzbudzić zaufania wśród zagranicznych muzułmańskich gości jako centrum halal” – powiedział.
