W zeszłym tygodniu stolica Nepalu, Katmandu, została zalana przez powodzie po rekordowych deszczach, które spowodowały wylanie rzeki Bagmati.
Ponad 200 osób zginęło, a tysiące domów zostało uszkodzonych w wyniku najgorszych od lat powodzi i osunięć ziemi w dolinie Katmandu.
Co zatem spowodowało powódź i osunięcia ziemi? Czy była to zmiana klimatyczna, czy też niekontrolowane wkraczanie miast na rzekę przepływającą przez dolinę Katmandu? Rozmawiamy z ekspertami, aby zrozumieć śmiercionośną powódź w regionie Himalajów.
Jak dużo padało w Katmandu?
Według stacji monitorującej na lotnisku w Katmandu od czwartku do niedzieli w dolinie Katmandu spadło około 240 mm (9,4 cala) deszczu – to największa powódź od 2002 roku.
W niektórych częściach Katmandu opady deszczu sięgały 322,2 mm (12,7 cala).
Intensywną ulewę zaobserwowano głównie w Katmandu i okolicach.
Popularna miejscowość turystyczna, górzysta Pokhara, położona ponad 200 km od Katmandu, również została dotknięta powodzią.
Ile osób zginęło w powodzi w Nepalu?
W środę rano Komenda Główna Policji Nepalu poinformowała, że liczba ofiar śmiertelnych powodzi i wynikających z nich osunięć ziemi wzrosła do 228.
Według raportu policyjnego cytowanego w lokalnym serwisie informacyjnym „The Kathmandu Post” co najmniej 25 innych osób jest zaginionych, a 158 zostało rannych.
Jaki jest stan działań związanych z usuwaniem skutków powodzi w Nepalu?
W poniedziałek policja, siły paramilitarne i wojsko nasiliły prace naprawcze.
Armia Nepalu poinformowała, że za pomocą helikopterów, tyrolek i tratw uratowano ponad 4000 osób.
Lokalne media podają jednak, że uszkodzona infrastruktura i zablokowane drogi utrudniają akcję ratowniczą.
Premier Khadga Prasad Sharma Oli zwołał nadzwyczajne posiedzenie po powrocie w poniedziałek z sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ w Nowym Jorku. Krytykowano go za to, że po katastrofie nie skrócił swojej podróży.
Co spowodowało najgorszą powódź od lat?
Ostatni raz intensywną powódź w Nepalu odnotowano w 2002 r. Relief Web powołuje się na Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, które podaje, że 198 osób zginęło, a 105 zostało rannych.
Zespół doradców z siedzibą w Nepalu, Międzynarodowe Centrum Zintegrowanego Rozwoju Gór, stwierdził, że powódź pogorszyła się w wyniku nieplanowanej inwazji miast wokół rzeki Bagmati.
Pawan Bhattarai, adiunkt na Wydziale Inżynierii Lądowej Uniwersytetu Tribhuvan, twierdzi, że do nasilenia powodzi spowodowanych rekordowymi opadami deszczu przyczyniły się czynniki spowodowane przez człowieka.
„Naturalne powodzie zamieniają się w poważną katastrofę, między innymi z powodu braku przygotowania lub wczesnego ostrzegania, nienaukowych praktyk w zakresie użytkowania gruntów i przypadkowych działań rozwojowych” – powiedział Bhattarai.
Urbanista Neeraj Dangol powiedział, że za ostatnią katastrofą stoi wiele czynników.
Mówi, że rzeka Bagmati została zwężona w wyniku przypadkowego planowania i rozwoju obszarów miejskich, który miał miejsce po drastycznym wzroście demograficznym w Katmandu na początku lat 90.
„W ciągu ostatnich 40–50 lat na obszarach, które kiedyś stanowiły część systemu rzecznego, zbudowano domy i drogi” – wyjaśnił Dangol.
Dodał, że przed chaotyczną zabudową grunt składał się z porowatych, chłonnych gruntów rolnych. Obecnie betonowy materiał dróg i chodników powoduje spływanie wody, „zwiększając obciążenie drenażu”.
Rozwój miast doprowadził również do wylesiania. Zalesione tereny pomagają zatrzymywać wodę, a także zapobiegają jej spływowi. W związku z tym wylesianie zwiększa podatność gruntów na powodzie.
Dodał, że system odwadniający nie został zmodernizowany, aby zaspokoić potrzeby rosnącej populacji Nepalu.
W latach 1991–2001 liczba ludności wzrosła z 18 do 23 milionów. Według Centralnego Biura Statystycznego Nepalu w 2021 r., kiedy opublikowano ostatni spis ludności, liczba ludności wynosiła 29 milionów.
Czy zmiany klimatyczne pogorszyły powódź?
Eksperci twierdzą, że zmiany klimatyczne rzeczywiście spowodowały w ostatnich latach częstsze i intensywniejsze powodzie w Nepalu.
„Ekstremalne zjawiska pogodowe zdarzają się coraz częściej, a rozkład opadów staje się coraz bardziej nieprzewidywalny, co można przypisać zmianom klimatycznym” – stwierdził Bhattarai.
„Nie możemy jednak winić zmian klimatycznych za ukrywanie naszego złego zarządzania rzekami” – dodał.
Kto najbardziej cierpi z powodu powodzi w Nepalu?
Społeczności zamieszkujące nieformalne osiedla lokatorów na brzegach rzek najbardziej ucierpiały w wyniku powodzi, twierdzi Dangol, urbanista. Społeczności te obejmują rodziny z klasy robotniczej i pracowników najemnych.
„Powodzie nie tylko bezpośrednio dotykają ich, ale także przez wiele dni tracą dobytek, pracę i brak czystej wody” – powiedział.
Dodał, że muszą wydawać pieniądze i energię na odbudowę domów po powodziach, nie mając zabezpieczenia, na którym mogliby się oprzeć.
Lokalne media powołały się na Ministerstwo Rozwoju Miast, które podało, że 10 procent ludności miejskiej Nepalu żyje w nieformalnych osiedlach.
Według aktualizacji w lokalnych mediach z sierpnia 2023 r. dzienna płaca wynosi 668 rupii nepalskich (5 dolarów).
„Ponadto kobiety i dzieci są w Nepalu bardzo narażone na takie ekstremalne zjawiska pogodowe” – dodała Bhattarai.
Jak można zapobiegać powodziom?
Dangol, urbanista, mówi: „Lepiej być przygotowanym, niż tylko reagować później [flooding] ma miejsce.”
Dodał, że w dłuższej perspektywie należy usprawnić planowanie urbanistyczne i dołożyć wszelkich starań, aby nie zakłócać pierwotnego biegu rzeki.
Wykorzystanie materiałów porowatych w budownictwie i modernizacja infrastruktury w celu poradzenia sobie z rosnącą populacją to inne środki potrzebne do złagodzenia przyszłych katastrof, powiedział Dangol.
Bhattarai z Uniwersytetu Tribhuvan dodał, że projekty związane z zasobami wodnymi, takie jak elektrownie wodne i systemy nawadniające, powinny być projektowane tak, aby wytrzymać ekstremalne powodzie i osunięcia ziemi.
Ponadto „należy skutecznie rozpowszechniać informacje ostrzegawcze i podnosić świadomość na temat środków bezpieczeństwa podczas powodzi i innych katastrof spowodowanych przez wodę” – stwierdził.
Dodał, że agencje rządowe powinny współpracować z instytucjami badawczymi w celu opracowania opartych na badaniach rozwiązań problemów powodziowych i związanych z wodą.
„Nie powinniśmy zapominać, że nie dzieje się to po raz pierwszy. Dzieje się tak co roku, ale tym razem skala jest ogromna” – powiedział Dangol.
