Jak wynika z analizy zdjęć satelitarnych miejsca startu, Rosja najwyraźniej poniosła „katastrofalną porażkę” podczas testu rakiety Sarmat, kluczowej broni w modernizacji rosyjskiego arsenału nuklearnego.
Zdjęcia zrobione przez Maxar Technologies 21 września pokazują krater o szerokości około 60 metrów (200 stóp) przy silosie startowym na kosmodromie Plesetsk w północnej Rosji. Ujawniają rozległe uszkodzenia, których nie było widać na zdjęciach zrobionych wcześniej w tym miesiącu.
Międzykontynentalny pocisk balistyczny RS-28 Sarmat został zaprojektowany do przenoszenia głowic nuklearnych w celu rażenia celów oddalonych o tysiące mil w Stanach Zjednoczonych lub Europie, jednak prace nad jego rozwojem napotykały na opóźnienia i niepowodzenia w testach.
„Wszystko wskazuje na to, że był to nieudany test. To wielka dziura w ziemi” — powiedział Pavel Podvig, analityk z Genewy, który kieruje projektem Russian Nuclear Forces. „Doszło do poważnego incydentu z rakietą i silosem”.
Timothy Wright, adiunkt w Międzynarodowym Instytucie Studiów Strategicznych (IISS) w Londynie, powiedział, że zniszczenia obszaru bezpośrednio otaczającego silos rakietowy wskazują na awarię, do której doszło wkrótce po odpaleniu.
„Jedną z możliwych przyczyn jest to, że pierwszy stopień (silnik wspomagający) albo nie odpalił się prawidłowo, albo uległ poważnej awarii mechanicznej, w wyniku czego pocisk spadł z powrotem do silosu lub wylądował w jego bezpośrednim sąsiedztwie i eksplodował” – powiedział agencji Reuters.
James Acton, specjalista ds. energii jądrowej w Carnegie Endowment for International Peace, zamieścił na portalu X wpis, w którym stwierdził, że zdjęcia satelitarne wykonane przed i po eksplozji „bardzo przekonują, że doszło do dużej eksplozji” i dodał, że jest przekonany, iż test Sarmata się nie powiódł.
Kreml skierował pytania o Sarmat do Ministerstwa Obrony. Ministerstwo nie odpowiedziało na prośbę Reutersa o komentarz i nie ogłosiło żadnych planowanych testów Sarmat w ostatnich dniach.
Stany Zjednoczone i ich sojusznicy uważnie obserwują rozwój arsenału nuklearnego Rosji w momencie, gdy wojna na Ukrainie doprowadziła do największego wzrostu napięć między Moskwą a Zachodem od ponad 60 lat.
Od początku szeroko zakrojonej inwazji Rosji na Ukrainę prezydent Władimir Putin wielokrotnie powtarzał, że Rosja dysponuje największym i najbardziej zaawansowanym arsenałem nuklearnym na świecie, i ostrzegał Zachód, aby nie przekraczał progu, który mógłby doprowadzić do wojny nuklearnej.
Powtarzające się niepowodzenia
35-metrowy (115-stopowy) RS-28 Sarmat, znany na Zachodzie jako Satan II, ma zasięg 18 000 km (11 000 mil) i masę startową ponad 208 ton. Rosyjskie media twierdzą, że może przenosić do 16 niezależnie namierzanych głowic nuklearnych, a także hipersoniczne pojazdy szybujące Avangard, nowy system, który według Putina nie ma sobie równych wśród wrogów Rosji.
Rosja w pewnym momencie oświadczyła, że Sarmat będzie gotowy do 2018 r., zastępując radziecki SS-18, lecz termin wdrożenia był wielokrotnie przesuwany.
Putin powiedział w październiku 2023 r., że Rosja prawie ukończyła prace nad pociskiem. Jego minister obrony Siergiej Szojgu powiedział, że ma on stanowić „podstawę rosyjskich naziemnych strategicznych sił nuklearnych”.
Analityk IISS Wright powiedział, że niepowodzenie testu nie oznacza koniecznie, że program Sarmat jest zagrożony.
„Jednakże jest to czwarty z rzędu niepowodzenie testu Sarmata, co co najmniej jeszcze bardziej opóźni jego i tak opóźnione wprowadzenie do służby, a co najwyżej może postawić pytania o wykonalność programu” – powiedział.
Wright powiedział, że zniszczenia w Plesiecku – poligonie doświadczalnym otoczonym lasem w obwodzie archangielskim, około 800 km (500 mil) na północ od Moskwy – prawdopodobnie wpłyną również na program Sarmat.
Opóźnienia wywrą presję na sprawność i gotowość do pracy starzejących się samolotów SS-18, które Sarmat ma zastąpić, ponieważ będą musiały pozostać w służbie dłużej, niż oczekiwano – powiedział Wright.
Nikołaj Sokow, były rosyjski i radziecki urzędnik ds. kontroli zbrojeń, powiedział, że spodziewa się, iż Moskwa będzie nadal wspierać Sarmat, produkt Biura Projektowego Rakiet Makiejew.
Stwierdził, że rosyjskie wojsko wykazało chęć utrzymania konkurencji między konkurującymi ze sobą konstruktorami i dlatego nie będzie chciało polegać na rywalu Makiejewa, Moskiewskim Instytucie Technologii Cieplnej, jako jedynym źródle wszystkich pocisków.
